20. maja ove godine, u svetu se po 29. put obeležava Dan sećanja na preminule od side, u našoj zemlji 8. put. Ovogodišnja kampanja, koja kod nas traje od 14. do 21. maja, realizuje se pod sloganom «I ZDRAVLJE I DOSTOJANSTVO», imajući u vidu da je ključna aktivnost upravo smanjenje stigme i diskriminacije osoba koje žive sa HIV – om.

Dan secanja 2012

Sećanje na preminule od side (International AIDS Candlelight Memorial) je najstarija i najveća društvena kampanja u vezi HIV-a i AIDS-a, koordinisana od strane Globalnog zdravstvenog saveta (Global Health Council). Prvi put je realizovana 1983. godine u San Francisku, SAD, u vreme konfuzije i zabluda o tada misterioznoj bolesti koja je pogodila zajednicu homoseksualaca, a danas se obeležava u više od 115 zemalja i uključujuje milione osoba. Cilj ove kampanje je odavanje počasti i  pružanje podrške osobama koje su pogođene HIV pandemijom, edukovanje stanovništva o HIV-u i AIDS-u, uspostavljanje dijaloga u zajednici o prevenciji HIV infekcije, lečenju, nezi i podršci osoba koje žive sa HIV-om, kao i stvaranje društvenog okruženja bez stigmatizacije i diskriminacije.

U svetu, 29. kampanja posvećena sećanju na preminule od side i ove godine biće koordinisana od strane osoba koje žive sa HIV-om kroz Globalnu mrežu (Global Network of People Living with HIV – GNP+), a obeležava se 20. maja, pod sloganom „I ZDRAVLJE I DOSTOJANSTVO”. Pod ovim sloganom promoviše se globalna solidarnost i potreba za kolektivnom akcijom vezanom za HIV i AIDS, sa akcentom na promociju i poštovanje ljudskih prava.

Kampanju obeležavanja Međunarodnog dana sećanja na preminule od side (International AIDS Candlelight Memorial), na nacionalnom nivou, koordiniše Nacionalna kancelarija za HIV/AIDS Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut“, uz podršku Ministarstva zdravlja Republike Srbije.

Kampanja se realizuje u partnerstvu sa mrežom instituta/zavoda za javno zdravlje, udruženjima koja realizuju preventivne i druge aktivnosti na polju HIV/AIDS , Omladinom JAZAS, Unijom organizacija Srbije koje se bave zaštitom osoba koje žive sa HIV-om (USOP), UN TG za HIV/AIDS i drugim partnerima.

2012CandlelightMiemorial

Aktuelna epidemiološka situacija u vezi sa HIV infekcijom u Republici Srbiji, i podrška osobama koje žive sa HIV-om krajem 2011. godine

  • Prema podacima Instituta za javno zdravlje Srbije od 1984. do kraja 2011. godine u Republici Srbiji je registrovano 2725 osoba inficiranih HIV-om, od kojih su 1594 osobe obolele od AIDS-a, a 1114 HIV pozitivnih osoba je umrlo (1027 od AIDS-a).
  • Početkom 2012. godine u Srbiji je 1611 osoba živelo sa HIV-om. Procenjuje se da dva puta više osoba ne zna da je inficirano HIV-om, odnosno procenjena prevalencija HIV infekcije u populaciji uzrasta 15 i više godina iznosi 0,1%.
  • Broj osoba koje žive sa HIV-om raste kao posledica smanjenog mortaliteta usled primene kombinovane antiretrovirusne terapije i porasta broja novodijagnostikovanih HIV pozitivnih osoba delom usled većeg broja osoba testiranih na HIV.
  • Od početka epidemije, 1985, godine, Beograd je najteže pogođen HIV epidemijom (više od 70% svih registrovanih HIV pozitivnih osoba, pri čemu je skoro polovina novootkrivenih HIV pozitivnih osoba tokom 2011. godine bila iz Beograda).
  • Najveći broj osoba se testira u Beogradu (polovina svih dobrovoljnih savetovanja i testiranja na HIV tokom 2011. godine je realizovana u Beogradu – 3807 testiranih osoba ili 47%).
  • Tokom 2011. godine novootkriveno je 127 osoba inficiranih HIV-om, pri čemu je 39 osoba (31%) svoj HIV status saznalo u stadijumu klinički manifestnog AIDS-a, što je značajno manje u odnosu na 2002. godinu (48%), a s druge strane 2011. godine novootkriveno je 68 (54%) HIV pozitivnih osoba bez ikakvih simptoma ili znakova HIV infekcije.
  • Od 2002. godine registruje se porast učešća mladih uzrasta 15–29 godina među novodijagnostikovanim HIV pozitivnim osobama (47% 2008, odnosno 34% 2011. godine u odnosu na 22% 2002).
  • Prema načinu transmisije više od polovine svih novodijagnostikovanih HIV pozitivnih osoba u 2011. godini su muškarci koji su kao rizik prijavili nezaštićen seksualni kontakt sa drugim muškarcima (66 slučajeva tj. 52%), a sledi nezaštićen heteroseksualni kontakt (37 slučajeva tj. 29%) (grafikon 1).
  • Tokom 2011. kod 52 osobe novoregistrovana je klinički manifestna bolest uzrokovana HIV-om (AIDS ili sida), pri čemu je 38% svih novoobolelih iz Beograda. Među novoobolelim osobama od AIDS-a u 2011. godini na visokoaktivnoj antiretrovirusnoj terapiji (HAART) pre dijagnostikovanja AIDS-a bilo je dve osobe (4% svih novoobolelih), kod kojih je HIV pozitivnost dijagnostikovana 1987. i 1993. godine.
  • Od 1992. godine registruje se trend opadanja učešća obolelih od AIDS-a među injektirajućim korisnicima droge (16% u 2010, odnosno 21% u 2011. godini prema 68% u 1991. godini), a sa druge strane uočava se jasan trend porasta obolelih među heteroseksualcima i homo/biseksualcima sa rizičnim ponašanjem (63% u 2011. godini u odnosu na 13% u 1991. godini). Još uvek visok procenat obolelih lica sa nepoznatim načinom transmisije ukazuje na potencijalnu  slabost nadzornog sistema, ali i na visok stepen stigmatizacije pojedinih načina ponašanja u našoj sredini (13% u 2011. godini).
  • Među svim registrovanim osobama obolelim, odnosno umrlim od AIDS-a u periodu 1985–2011. godina svaka šesta osoba je bila uzrasta 15–29 godina (15,5% među svim prijavljenim slučajevima obolevanja od AIDS-a, i 15,7% među svim osobama umrlim od AIDS-a).
  • U periodu 2006–2011. godina uočen je porast učešća mladih uzrasta 20–29 godina među obolelima od AIDS-a (15% u 2011. godini prema 10% u 2006. godini).
  • Od 31 osobe umrle od AIDS-a tokom 2011. godine, kod 18 osoba je iste godine novodijagnostikovano i obolevanje od AIDS-a (58%), dok je kod ostalih 13 umrlih lica AIDS dijagnostikovan u periodu od 2001. do 2010. godine.
  • Među 31 osobom umrlom od AIDS-a tokom prošle godine, pet osoba je bilo sa teritorije Vojvodine, a  polovina (15 osoba ili 48%) iz Beograda.
  • Najveći broj umrlih registrovan je u uzrastu 30–59 godina (23 osobe ili 74%, sa registrovanim uzrasno-specifičnim mortalitetom od 0,75/100.000). U uzrasnoj grupi 25–29 godina registrovane su tri osobe umrle od AIDS-a, sa uzrasno-specifičnim mortalitetom od 0,59/100.000.
  • Uočen je porast učešća mladih uzrasta 20–29 godina među osobama umrlim od AIDS-a (10% u 2011. godini prema 0% u 2006. godini).
  • U odnosu na transmisivnu kategoriju najveći broj umrlih registrovan je u populaciji injektirajućih korisnika droga (10 osoba tj. 32%) i muškaraca koji imaju seksualne odnose sa muškarcima (9 osoba tj. 29%), a zatim među osobama koje su inficirane HIV-om heteroseksualnim putem (4 osobe, odnosno 13%), dok kod skoro petine umrlih nije prijavljen način transmisije HIV-a (6 osoba tj. 19%).
  • Kumulativna distribucija obolelih od AIDS-a prema polu u periodu 1985–2011. godina pokazuje da je muškaraca trostruko više u odnosu na žene (1193:401 = 3:1), pri čemu je u 2011. godini odnos polova bio 6,4:1 u korist muškaraca. Sličan odnos polova se registruje i među umrlima od AIDS-a (kumulativno 783 : 244 = 3,2:1, odnosno u 2011. godini odnos polova je bio 6,8:1 u korist muškaraca).

Trudnice inficirane HIV-om imaju mogućnost da uključivanjem u sveobuhvatan program prevencije prenosa HIV-a sa majke na dete rode zdravo dete. Podaci dobijeni nadzorom ukazuju da je u periodu od 2002. do 2011. registrovano 12 dece koja su HIV infekciju dobila od majki koje nisu znale da su inficirane HIV-om u odnosu na 22 deteta u periodu 1992–2001. godina.

CadlelightMemorialDay2012

LINKOVI:

http://www.batut.org.rs/index.php?content=375

http://www.candlelightmemorial.org/

http://www.batut.org.rs/download/aktuelno/Epidemioloska%20situacija%20HIV.doc

http://www.batut.org.rs/download/aktuelno/Mapa%20aktivnosti%20na%20teritoriji%20Srbije%202012.xls

http://www.batut.org.rs/download/aktuelno/Dan%20secanja%202012.jpg

http://www.unaids.org/en/