Međunarodni dan dece obolele od malignih bolesti, 15. februar, uspostavljen je 2002. godine, od strane Međunarodne Konfederacije Udruženja roditelja dece obolele od raka, a danas se obeležava u više od 85 zemalja sveta. Međunarodni dan dece obolele od malignih bolesti je u našoj zemlji 2013. godine postao deo nacionalnog Kalendara javnog zdravlja.
Ove godine, u organizaciji udruženja roditelja dece obolele od malignih bolesti, poseban akcenat stavlja se na izgradnju partnerskih odnosa službi zdravstvene i socijalne zaštite sa „Srpskom mrežom organizacija dečjeg raka“. „Srpska mreža organizacija dečjeg raka“ nastala je na inicijativu četiri organizacije: „Uvek sa decom“, „Zvončica“, „Čika Boca“ i „Mladice“, koje već nekoliko godina uspešno sarađuju, sa željom da zajedno zastupaju potrebe dece i mladih obolelih od raka i njihovih porodica. Dosadašnje pojedinačne aktivnosti udruženja dovele su do dobrih rezultata koji su omogućili formiranje Srpske mreže organizacija dečjeg raka, čime će se nastaviti sa aktivnostima kao što su: donacije za nabavku opreme za ranu dijagnostiku, izvođenje kampova za rehabilitaciju nakon završenog lečenja, regionalno povezivanje mladih lečenih od raka i drugo. Misija Mreže je da poveća šanse za ranu dijagnostiku, utiče na stvaranje boljih uslova lečenja, rehabilitacije, socijalne inkluzije i poveća kvalitet života tokom i nakon izlečenja.
Svake godine u svetu oboli više od 160.000 dece od nekog oblika malignog tumora, a oko 90.000 dece umre od raka. Maligne bolesti kod dece i adolescenata čine 0,4 – 4 % svih karcinoma u svetu, uglavnom zbog razlika u starosnoj strukturi i očekivane dužine trajanja života na rođenju. U svetu prosečna godišnja incidencija malignih tumora je od 50, 0 do 180, 0 na 1.000.000 osoba mlađih od 19 godina, što čini 1% svih malignih bolesti u opštoj populaciji. Na osnovu publikovanih podataka, procena je da jedno do dvoje dece na 10.000 oboli svake godine od maligne bolesti. Poslednjih trideset godina u svetu je registrovan porast incidencije malignih tumora od 25% kod osoba mlađih od 20 godina. U istom vremenskom periodu registrovano je smanjenje smrtnosti, od 47%. Ono što je činjenica je da svake godine, skoro 100. 000 dece umre od raka pre nego što napuni 15 godina, a više od 90% njih je u zemljama sa ograničenim resursima.
Petogodišnje preživljavanje u razvijenim zemljama dostiže i više od 80%, ali uprkos dobrim rezultatima lečenja, maligne bolesti su u razvijenim zemljama i dalje drugi po učestalosti uzrok smrtnosti kod dece uzrasta do 14 godina, odmah iza povreda.
Svake godine od malignih bolesti u Srbiji oboli u proseku 320 dece uzrasta do 19 godina, a tokom iste godine od raka umre u proseku 56 dece ovog uzrasta. Skoro 2/3 novoobolele dece i umrle dece su uzrasta od 0 do 14 godina. Kao i u većini zemalja Evrope, i u Srbiji se registruje godišnji porast stopa incidencije od 1% malignih tumora, ali i smanjenje stopa mortaliteta. Petogodišnje preživljavanje dece obolele od raka u uzrastu do 14 godina značajno je poboljšano, sa 54% do više od 80% danas. Ono što predstavlja izazov u budućnosti su činjenice da će godišnje stope obolevanja rasti za 1%, zbog rane dijagnostike, u zemljama Istočne Evrope i u Srbiji. Sa druge strane, stope umiranja opadaće u kontinuitetu zbog adekvatne terapije, ali će i dalje biti za 20% više u pomenutim zemljama i u Srbiji.
Unapređenje preventivnih mera, rane dijagnostike malignih tumora kod dece i adolescenata i osnaživanje standardnih protokola u lečenju i rehabilitaciji ove vulnerabilne uzrasne kategorije, ostaju opredeljenje zdravstvenog sistema u Srbiji. Kao deo navedenih standarda, poseban značaj ima razvoj psihoonkologije, kao nove discipline. Razvoj mreže dobro obučenih psihologa za psihosocijalnu podršku deci oboleloj od raka i njihovim porodicama, u tercijarnim ustanovama, unapredila bi lečenje, rehabilitaciju i socijalnu inkluziju dece i mladih.
LINKOVI:
Institut za javno zdravlje Srbije “Dr Milan Jovanović-Batut”
http://www.batut.org.rs/index.php?content=1156