Oktobar je mesec posvećen borbi protiv raka dojke i obeležava se širom sveta sa ciljem skretanja pažnje na rasprostranjenost ove bolesti, na podizanje svesti o značaju prevencije i ranog otkrivanja.
Prema poslednjim procenama Međunarodne organizacije za istraživanje raka (IARC, Globocan 2018), u 2018. godini rak dojke je registrovan kod oko 2 miliona žena širom sveta, a preko 600.000 žena je umrlo sa ovom dijagnozom. U strukturi obolevanja od svih oblika raka, rak dojke čini 24,2%, a u strukturi umiranja odgovoran je za 15% svih smrtnih ishoda od raka kod žena.
Visoke stope obolevanja od raka dojke su i dalje podjednako zastupljene širom sveta. Od ukupnog broja novoobolelih žena u svetu, od 20 do 30% su mlađe od 50 godina, a oko 33% su uzrasta između 50 i 64 godine.
Ohrabruje da se, zahvaljujući boljem preživljavanju, prevenciji, ranom otkrivanju i terapiji, u većini razvijenih zemalja beleži pad stopa umiranja kod mlađih žena uzrasta od 20 do 49 godina, a procene su da će se u sledećoj deceniji ovaj trend nastaviti.
U Republici Srbiji se svake godine registruje više od 4100 novootrkivenih slučajeva raka dojke i 1600 smrtnih ishoda od ove dijagnoze. Prema procenama IARC-a, žene u Srbiji se nalaze u srednjem riziku obolevanja i visokom riziku umiranja od raka dojke. Stope obolevanja i umiranja u Srbiji su u kontinuiranom porastu. Zabrinjava činjenica da je u našoj zemlji ova bolest jedan od vodećih uzroka prevremene smrti kod žena. Meren godinama izgubljenog života rak dojke je na trećem mestu uzroka smrti kod žena uzrasta od 45 do 64 godine, posle cerebrovaskularnih i ishemijske bolesti srca.
Prema iskustvima razvijenih zemalja, a u nedostatku dovoljnih saznanja o uzrocima nastanka raka dojke, rano otkrivanje bolesti je ključno za terapiju, bolju prognozu, preživljavanje i kvalitet života obolelih žena. Rak dojke je, ukoliko se otkrije na vreme, izlečiv u više od 90% slučajeva. Zato se ženama već od 25. godine preporučuje da jednom mesečno same pregledaju dojke, a jednom godišnje odu kod svog izabranog lekara na pregled. Posle 35. godine, imajući u vidu fiziološku strukturu dojki kod mlađih žena, najbolja dijagnostička metoda je ultrazvuk, a od 50. godine preporučena je mamografija na svake dve godine.
Prema podacima Kancelarije za skrining Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut” u program ranog otkrivanja raka dojke je uključeno 35 opština u kojima se obavlja skrining mamografija, kao i dva mamografa koji su vlasništvo KC Niš i Instituta za medicinu rada Srbije. Tokom prvih šest meseci 2018. godine na mamografski pregled pozvano je ukupno 58.471 žena, urađeno je 18.499 mamografija i otkriveno je 55 žena sa malignim tumorom dojke.
U Srbiji redovan preventivni pregled obavi tek svaka treća žena. To objašnjava činjenicu da se već godinama u Srbiji registruje jedna od najviših stopa umiranja u Evropi od raka dojke. Žene u našoj sredini ne koriste mogućnosti preventivnih pregleda niti se u većem broju odazivaju na skrining programe. Ono što treba promeniti je znanje o neophodnosti ranog otkrivanja promena na dojkama, jer podaci pokazuju da se žene javljaju prekasno, tek kada je bolest uznapredovala i kada su mogućnosti lečenja ograničene.